سحر و جادو

سحر و جادو از دیدگاه علم و دین

درباره سحر و جادو در متون دینی، بحث در دو حیطه انجام می گیرد:

۱ـ معنای سحر و حقیقت آن چیست؟

۲- آیا سحر مطلقاً حرام است یا در بعضی موارد و بعضی از اقسام آن جایز است؟

بخش دوم جنبه جامعه شناختی ندارد و بیش تر به فقه مربوط می شود. سایت منوجانی مرجع دانلود کتاب رایگان که امروز در مورد سحر و جادو یک مطلب عالی منتشر خواهد کرد. در این جا، موضوع اول مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. پیش از آن که به بررسی سحر و جادو از منظر دینی بپردازیم و منظر جامعه شناسان را در این باره جویا شویم، لازم است "سحر و جادو" را در اصطلاح جامعه شناسان و علماء دینی و لغت، مورد مطالعه قرار دهیم.

معنای "سحر" از نظر جامعه شناسان

در میان جامعه شناسان بیش تر از سوی انسان شناسانی که بر جوامع ابتدایی یا قبیله ای مطالعاتی داشته اند مثل نوتایلرها و منتقدانش، سحر بررسی شده است. معنای جادو و هدف از جادو و سحر نزد مردم شناسان و علمای دینی و متون دینی ما یکی نیست، هر چند بسیار به هم نزدیک است:

انسان شناسانی که تجربه مستقیم و دست اولی از جوامع ابتدایی داشتند، عملکردهایی از این قبایل مشاهده می کردند که برایشان بسیار بی خردانه می نمود. نخستین واکنش در برابر این باورداشت ها و عملکردهای به ظاهر بی خردانه این بود که آن ها را به عنوان محصول عقب ماندگی و توحش طرد می نمودند.

لوی برول (۱۹۲۲) آن را خصلتی ماقبل منطقی و فریزر و تایلر آن را اندیشه ای ماقبل علمی می انگاشتند و این نوع رفتارها را "جادو و سحر" می نامیدند. به دلیل آن که این گونه عملکردها رابطه نزدیکی با ادیان ابتدایی آن قبایل داشت و در بیش تر موارد، جزیی از مناسک مذهبی آن ها بود، تفکیک جادو از دین در هر مورد معین، همیشه امکان پذیر نبود.

اگرچه برخی از دانشمندان سعی داشتند به طریقی میان دین و جادو تمایز قایل شوند: مانند مالینوفسکی که جادو را برای منظور مشخص یا نتیجه معین و دین را فاقد منظور مشخص و معین می دانست و می گفت: جادو یک فن عملی و در برگیرنده کنش هایی است که تنها به عنوان وسیله رسیدن به هدف های مشخص و مورد انتظار ساخته و پرداخته شده است و حال آن که دین مجموعه ای از کنش های فی نفسه است که مقصود از آن نفس انجام گرفتن همین کنش هاست.

به هر روی، این کوشش ها نشان می دهد که مردم شناسان تا چه حد سعی در توجیه و تبیین اعمال عجیب و غریب اقوام

ابتدایی داشتند و گاهی نیز همچون فریزر، که جادو را منشأ دین می دانست، این اعمال را سرمنشأ دین معرفی می کنند. ویلیام گود، یازده معیار را برای تمایز جنبه های جادویی از جنبه های مذهبی برمی شمارد: "۱. جادو ابزارمندتر است و هدفش رسیدن به نوعی نتیجه نهایی ملموس و مادی است.

۲. شگردهای جادو با چشم بندی بیش تری همراه است.

۳. هدف های جادو مشخص و محدود است.

۴. جادو در جهت هدف های فردی است، نه گروهی.

۵. جادو بیش تر یک کار فردی است تا یک فعالیت گروهی.

۶. فنون جادویی را می توان جا به جا کرد ـ اگر یک فن کارایی نداشته باشد.

۷. جادو از جنبه عاطفی اندکی برخوردار است.

۸۔ عمل جادو کم تر جنبه اجباری دارد.

۹. جادو به شرایط و زمان خاص بستگی ندارد.

۱۰. احتمال ضد اجتماعی بودن جادو بیش تر است.

۱۱. جادو به عنوان وسیله به کار برده می شود و فی نفسه یک هدف نیست.

نکته کلی تر دیگری که می توان درباره جادو گفت این است که مفهومی که ما از جادو داریم به سنت فرهنگی خاص ما تعلق دارد و فرهنگ های دیگر ممکن است در آن اشتراک نداشته باشند.

بنابراین، مفهوم جادو به فرهنگ خاص بیش تر بستگی دارد و چه بسا عملی را غربی ها جادویی تصور کنند، در حالی که آن به همین سان، نادل در بررسی اش از باورداشت ها و عملکردهای قوم نوپ در آفریقای غربی یادآوری می شود که ممکن است در نگاه نخست، وسوسه شویم که بسیاری از داروها و عملکردهای درمانی این قوم را در مقوله جادو قرار دهیم، اما بسیاری از عمل از نظر کنش گر یک عمل کاملاً عادی محسوب می شود.

به همین سان، نادل در بررسی اش از باورداشت ها و عملکردهای قوم نوپ در آفریقای غربی یادآوری می شود که ممکن است در نگاه نخست، وسوسه شویم که بسیاری از داروها و عملکردهای درمانی این قوم را در مقوله جادو قرار دهیم، | اما بسیاری از این اعمال از دیدگاه خود نوپی ها به هیچ روی خارق العاده یا جادویی انگاشته نمی شود.

پس دو معیار را می توان در مورد یک عملکرد جادویی به کار بست. برابر با یک معیار، این عمل بر حسب مقولات مشاهده گر جادویی تلقی می شود و بنابر معیار دیگر، بر حسب مقولات کنشگر همان عمل می تواند درست تجربی به نظر آید.

اطلاعات بیشتر روی لینک زیر کلیک کنید.

سحر و جادو